Türkiye’de Recep Tayyip Erdoğan Sonunda Finlandiya’nın NATO’ya Katılma Hedefini Destekledi, Ama İsveç’i Değil

Ankara:

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Cuma günü aylarca süren diplomatik kaynaklı gecikmelere son verdi ve parlamentodan Finlandiya’nın NATO’ya katılım hedefini bir an önce desteklemesini istedi.

Macaristan’ın 27 Mart’ta Finlandiya’da bir onay oylaması planlamaya yönelik eşzamanlı kararı, ABD liderliğindeki savunma ittifakının muhtemelen birkaç ay içinde 31 ülkeye büyüyeceği anlamına geliyor.

NATO’nun Rusya ile 1.340 kilometre (830 mil) sınırı olan bir ülkeye doğru genişlemesi, bloğun Soğuk Savaş döneminden kalma düşmanıyla olan mevcut sınırının uzunluğunu kabaca iki katına çıkaracak.

Ancak bu aynı zamanda, Türkiye ile olan ihtilafları Temmuz ayında yapılacak bir ittifak zirvesinden önce bloğa katılma hedefini en sonunda batıran bir İskandinav gücü olan NATO adayı İsveç’in kısa vadeli umutlarını da yıkıyor.

Helsinki ve Stockholm, onlarca yıllık askeri uyumsuzluğu sona erdirdi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından dünyanın en güçlü savunma ittifakına katılmaya karar verdi.

Başvuruları, Batı dünyasının 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en ağır çatışması karşısında Rusya’ya karşı koyma arzusunun sinyalini veren Haziran ayında yapılan bir NATO zirvesinde kabul edildi.

Ancak tekliflerin yine de ittifak üyelerinin 30 parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyordu — bu süreç Türkiye ve Macaristan’ın sırasına geldiğinde askıda kaldı.

Cuma günkü atılım, Ankara ile İskandinav komşuları arasında birkaç kez çökme tehdidi oluşturan aylarca süren gergin müzakerelerin ardından geldi.

Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto’ya Helsinki’nin Ankara’nın güvenlik endişelerini ele alma konusunda güçlü bir kararlılık gösterdiğini söyledi.

Erdoğan, görüşme sonrasında gazetecilere verdiği demeçte, “Finlandiya’nın NATO’ya katılım protokolünün parlamentomuzda başlatılmasına karar verdik.”

Erdoğan, parlamentonun başvuruyu Türkiye’de Mayıs ayında yapılacak çok önemli genel seçimlerden önce onaylayacağını “umduğunu” da sözlerine ekledi.

Türk parlamentosunun mevcut oturumunu Nisan ortasında bitirmesi bekleniyor.

– ‘İsveç olmadan tamamlanmış sayılmaz’-

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Türkiye’nin kararını memnuniyetle karşılarken, İsveç’in “mümkün olan en kısa sürede” katılmasının önemini vurguladı.

Stoltenberg, “En önemli şey, hem Finlandiya hem de İsveç’in hızla NATO’ya tam üye olmaları, tam olarak aynı anda katılıp katılmamaları değil.” dedi.

Beyaz Saray, NATO başkanının tutumunu yineledi. Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, ABD’nin Macaristan’ı hem İsveç hem de Finlandiya için onay sürecini “gecikmeden” tamamlamaya çağırdığını söyledi.

Erdoğan, İskandinav komşularını Haziran 2022’de vardıkları ve Türkiye’nin teklifleri onaylamayı kabul ettiği ayrı bir anlaşmanın şartlarını çiğnemekle suçlamıştı.

Türkiye, yasadışı militanlarla ve 2016’daki başarısız darbe girişimiyle bağlantılı olmakla suçladığı düzinelerce Kürt ve diğer zanlının iadesini istedi.

Erdoğan’ın talepleri, yirmi yıllık iktidarını uzatmak için milliyetçi destekçilerinin güçlü katılımına ihtiyaç duyacağı Mayıs seçimlerine yaklaşırken daha acil hale geldi.

Türk lider, daha geniş bir Kürt diasporasına ve Ankara ile daha uzun bir anlaşmazlık geçmişine sahip bir ülke olan İsveç’ten özellikle hoşnutsuzluğunu dile getirdi.

Finlandiya ve İsveç başlangıçta tekliflerini bozma fikrine direnmişlerdi.

Ancak Ekim ayında göreve başladıktan sonra NATO üyeliğini öncelik haline getiren İsveç Başbakanı Ulf Kristersson Salı günü Finlandiya’nın bloğa tek başına katılma olasılığının “arttığını” kabul etti.

Finlandiya cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cuma günü aldığı kararı “Finlandiya’nın tamamı için çok önemli” olarak nitelendirdi.

Ancak şunları ekledi: “Finlandiya’nın başvurusu İsveç olmadan tamamlanmış sayılmaz.”

– İsveç pişmanlığı –

İsveç, NATO genişlemesinin bu turundan dışlanmaktan duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi.

Dışişleri Bakanı Tobias Billstrom Stockholm’de gazetecilere verdiği demeçte, “Bu, istemediğimiz ancak hazırlıklı olduğumuz bir gelişmedir.”

Ankara’daki müzakereler, Macaristan parlamentosu üzerinde kendi onay gecikmelerini sona erdirmesi için daha fazla baskı oluşturdu.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın bir ilişkiye sahip ve hem NATO hem de Avrupa Birliği ile çok sayıda anlaşmazlığı var.

Macaristan parlamentosu, ayın başında iki NATO hedefini tartışmaya başladı.

Ancak oylamanın zamanlaması, Budapeşte’nin AB fonlarının engellenmesi ve Macaristan’ın hukukun üstünlüğü ve yolsuzlukla mücadele taahhüdü konusunda Brüksel ile yaşadığı ayrı bir anlaşmazlık nedeniyle karmaşıktı.

Macaristan hükümet sözcüsü Zoltan Kovacs, Orban’ın iktidardaki Fidesz partisinin “Finlandiya’nın NATO üyeliğini desteklediğini” söyledi.

Kovacs Twitter mesajında, “Parlamento oylaması 27 Mart’ta yapılacak.” dedi.

Oban’ın meclis grubu lideri Mate Kocsis, Fidesz’in “İsveç davasına sonra karar vereceğini” söyledi.

(Başlık dışında, bu haber NDTV personeli tarafından düzenlenmemiştir ve sendikasyon beslemesinden yayınlanmıştır.)